کلمه اسلات (Slot) به معنی شیار است. اما در بحث کامپیوتر به خصوص مادربرد به قسمت‎هایی از آن گفته می‎شود که از طریق آن ما می‌توانیم یک قطعه سخت افزاری را به مادربرد اضافه کنیم تا باعث ارتقاء سیستم و یا حتی اضافه شدن یک عملکرد جدید به کامپیوتر بشود. در ادامه با انواع آنها در مادربرد بیشتر آشنا خواهیم شد.

اسلات‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: اسلات‎های رم و اسلات‌های توسعه (Expansion Slot)  

• اسلات‎های رم: همانگونه که از نام این Slot مشخص است محل قرارگیری رم بر روی مادربرد است و بسته اینکه که مادربرد قادر به پشتیبانی از کدام مدل رم است در این اسلات‌ها رم SD، DDR، DDR2، DDR3 و یا DDR4 قرار می‌گیرد. 

• اسلات‎های توسعه: از این اسلات‎ها جهت توسعه کارکردی مادربرد استفاده می‎شود. مثلا می‌توان بر روی مادربرد چندین کارت گرافیک قرار داد، قرار دادن کارت صداهای حرفه‌ای بر روی مادربرد، قرار دادن کارت TV جهت گرفتن شبکه‌های تلویزیون و غیره.

چگونگی فهمیدن تعداد و نوع اسلات‌های مادربرد مورد استفاده

جهت فهمیدن اینکه مادربرد مورد استفاده ما دارای چند Slot توسعه و یا رم است می‎توان به سه روش اینکار را انجام داد:

1. باز کردن درب کیس و دیدن اسلات‌ها و خواندن مشخصات آن که در کنار هر اسلات نوشته شده است.
2. خواندن دفترچه راهنمایی مادربرد مورد استفاده (در صورت در دسترس بودن دفترچه)
3. جستجو کردن مدل مادربرد در اینترنت و مشاهده مشخصات آن

اسلات توسعه و انواع آن

معادل فارسی Expansion Slot ، اسلات توسعه است. این اسلات‎ها با نام‌های اسلات باس (Bus Slot) و یا پورت توسعه (Expansion Port) هم شناخته می‌شوند. همان طور که در بالا اشاره شد، این اسلات‌ها بر روی مادربرد قرار دارند و از آنها برای ارتقاء یا افزایش کارایی کامپیوتر و یا اضافه کردن کارایی جدیدی به کامپیوتر استفاده می‌شود. در زیر لیستی از اسلات‌های موجود بر روی مادربردها آورده شده است.

لیستی از اسلات‎های توسعه رایج و کارت‌هایی که داخل آنها قرار می‌گیرند:

1. AGP: اتصال کارت گرافیک
2. AMR: اتصال کارت مودم و کارت صدا
3. CNR: اتصال کارت مودم، کارت شبکه و کارت صدا  
4. EISA: اتصال کارت شبکه و کارت ویدئو
5. ISA: اتصال کارت شبکه، کارت صدا و کارت ویدئو 
6. PCI: اتصال کارت شبکه، کارت صدا و کارت ویدئو
7. PCI Express: اتصال کارت شبکه، کارت صدا، کارت ویدئو و مودم
8. VESA: کارت ویدئو

تصویر سه کارت ISA، PCI و AGP در زیر آمده است.

باید به این نکته توجه شود که بسیاری از این اسلات‎ها منسوخ شده‌اند و دیگر استفاده نمی‌شوند. در حال حاضر از سه اسلات AGP، PCI و PCI Express استفاده می‌شود. در ادامه به تشریح 5 مدل از این اسلات‌ها (ISA، AGP، PCI، PCIX و PCI Express) پرداخته شده است.

نوع ISA

کمیاب‌ترین اسلات توسعه ISA نام دارد. کلمه اختصاری ISA مخفف عبارت ساختار استاندارد صنعتی (Industry Standard Architecture) است و بر مبنای باس موازی 8 بیت و 16 بیت طراحی و ساخته شده است. این Slot امکان اتصال حداکثر 6 کارت را به مادربرد فراهم می‎کرد. اولین بار از اسلات 8 بیتی در مادربردهای XT (8086) و از اسلات 16 بیتی در مادربردهای T86 به بعد استفاده شده است. به بیان دیگر از این Slot معمولا در کامپیوترهای قبل از سری پنتیوم استفاده می‌شد. اسلات ISA نسل قبل از PCI است که از اوایل دهه 1980 تا اواسط دهه 1990 مورد استفاده قرار می‌گرفت. توان عملیاتی و پهنای باند در این اسلات بین 2 تا 3 مگابایت در ثانیه بود. رنگ این اسلات مشکی و دارای پین‌های بزرگی است و به همین خاطر از بقیه اسلات‌ها بلندتر است.

نوع AGP

کلمه اختصاری AGP مخفف عبارت درگاه گرافیك پیشرفته (Advanced Graphics Port) است. محل قرارگیری این Slot در نزدیکترین محل به CPU و در دورترین فاصله تا اسلات ISA در مادربرد است. این Slot بر روی مادربردهایی که دارای پردازنده‌های Pentium MMX و AMD K6-2 و تمام مادربردهایی که از نسل‎های قبلی این دو CPU پشتیبانی می‌کردند وجود دارد. اسلات AGP قهوه‌ای رنگ است. این Slot مخصوص اتصال کارت گرافیک است به شرط اینکه کارت گرافیک با این نوع سازگار باشد. 

اسلات AGP در سال 1997 به بازار ارئه شد و تا سال 2004 مورد استفاده قرار می‌گرفت تا اینکه اسلات PCI Express جایگزین این نوع شد. مزیت بسیار مهم اسلات AGP نسبت به اسلات PCI این است که یک مسیر اختصاصی بین این اسلات و پردازنده وجود دارد که باعث سرعت کلاک بالاتر می‌شود.

نوع PCI

کلمه اختصاری PCI مخفف عبارت رابط اجزای جانبی (Peripheral Component Interconnect) است. این نوع در سال 1992 ساخته و به بازار عرضه شده است. ساختار PCI دارای یک گذرگاه (BUS) مستقل از پردازنده است که امکان دسترسی مستقیم به حافظه بدون استفاده از CPU را فراهم می‌کند. رنگ PCI سفید است و از این Slot می‌توان برای اتصال تقریبا تمامی کارت‌ها (کارت صدا، کارت گرافیک، کارت شبکه، مودم و غیره) استفاده کرد.  

در شکل پایین تصویر سه Slot معرفی شده در بالا را مشاهده می‌کنید.

اسلات PCI-X

کلمه اختصاری PCI-X مخفف عبارت پی‌سی‌آی توسعه یافته (PCI-Extended) است. این نوع پهنای باند بالایی برای سرورها ایجاد می‌کند. PCI-X گذرگاه سریالی پرسرعتی فراهم می‌کند که جایگزین اتصال موازی است. PCI-X را به این جهت اسلات توسعه یافته PCI می‌نامند زیرا این اسلات پهنای اسلات PCI را دو برابر کرده است و باعث افزایش 2 برابری سرعت شده است. 

اسلات PCI Express

کلمه PCI Express مخفف عبارت رابط سریع اجزای جانبی (Peripheral Component Interconnect Express) است که به اختصار PCIe هم گفته می‌شود. این نوع رایج‌ترین اسلاتی است که در حال حاضر در دسترس کاربران قرار دارد. PCIe در واقع جایگزینی برای اسلات‌های AGP و PCI است که هر دو این اسلات‌ها هم خودشان جایگزینی برای اسلات ISA بودند. به وسیله این اسلات می‌توان انواع کارت‌های گرافیک، کارت صدا، کارت WIFI، کارت شبکه و غیره را به مادربرد متصل کرد و از آنها برای رفع احتیاجات بهره برد. 

مطالبی که شاید برای شما مفید باشد

چگونه ببینیم کدام برنامه از تمام ظرفیت پردازنده در ویندوز استفاده می‌کند

چرا نسل‌های جدید پردازنده ها با همان سرعت کلاک سریعتر هستند؟

چگونگی بازیابی فایل‌های یک کامپیوتر