در این مقاله موضوع زمان بندی رم و همچنین دلیل اهمیت این موضوع مورد بررسی قرار گرفته است.

یافتن سرعت کلاک(ساعت) حافظه

سرعت RAM را می‌توان به صورت سخت افزاری از روی بدنه آن خواند یا از طریق نرم‌افزارهایی مانند CPU-Z  یا در BIOS / UEFI آن را پیدا کرد. نام کامل حافظه مورد نظر چیزی مانند مثال زیر خواهد بود: 

DDR4 3200 (PC4 25600)

اغلب بیان می‌شود که اولین عدد چهار رقمی مانند 3200 در مثال بالا، سرعت کلاک حافظه را بر حسب مگا‌هرتز نشان می‌دهد. این عدد در واقع میزان انتقال داده را گزارش می‌کند، که واحد آن مگا ترانسفر در ثانیه، یا 1600 عملیات انتقال داده در ثانیه است.

لازم به ذکر است در نوع DDR، سرعت واقعی ساعت نصف سرعت داده است – در مثال ما 1600 مگاهرتز است. اما از آنجا که DDR هر بار در هر ساعت داده‌ها را دو بار انتقال می‌دهد، می‌توان گفت سرعت موثر ساعت دو برابر سرعت واقعی ساعت است. در نتیجه، نرخ داده همان سرعت آشکار RAM در مگاهرتز است. شمارهPC ، در مثال بالا 25600، میزان انتقال اندازه‌گیری شده مگابایت در ثانیه (MB/s)  را نشان می‌دهد. با ضرب نرخ داده (در مگا انتقال) در عرض گذرگاه ورودی/خروجی (64 بیت در تمام مادربردهای مدرن)، می توان حداکثر سرعت انتقال ممکن را تعیین کرد:

3200 مگا انتقال در ثانیه x 64 بیت در هر انتقال / 8 بیت در بایت = 25600 (MB/s)

هر عدد به طور مستقل سرعت را بیان می‌کند. اما هر دو عدد اطلاعات یکسانی را ارائه می‌دهند، فقط به اشکال مختلف این کار صورت می‌گیرد.

زمان بندی رم (RAM) چیست؟

وقتی موضوع عملکرد مطرح می‌شود، بیشتر مردم معمولاً به سرعت ماژول حافظه فکر می‌کنند. منظور از سرعت ماژول، اندازه‌گیری توانایی انتقال داده است، مانند DDR2 800 مگاهرتز،DDR3 1600  مگاهرتز و DDR4 2400 مگاهرتز (یا MT/s). با این حال‌، زمان‌بندی تعیین می‌کند که حافظه شما با چه سرعتی می‌تواند به درخواست‌های ارسال شده پاسخ دهد.

اگر حافظه را به عنوان اتومبیل مسابقه‌ای در نظر بگیریم، سرعت ماژول (MHz) مانند قدرت اسب بخار موتور خواهد بود و زمان‌بندی آن راننده خودرو خواهد بود. همانطور که راننده اتومبیل در کنترل پیچ‌ها و پاسخگویی به موانع موجود در مسیر مسابقه بهتر عمل می‌کند و در این شرایط عملکرد خودرو سریع‌تر خواهد بود، به حدی که اگر راننده بتواند یک اسب بخار بیشتر از یک اتومبیل قدرت داشته باشد (منظور زمان‌بندی است) در این صورت اتومبیل با اسب بخار پایین‌تر سرعت بالاتری نسبت به اتومبیل با اسب بخار بیشتر ارائه می‌دهد.

به بیان دیگر معیار زمان‎بندی روش دیگری برای اندازه‌گیری سرعت حافظه (RAM) است. زمان‌بندی تأخیر بین عملیات مختلف روی تراشه حافظه را اندازه‌گیری می‎کند. منظور از تأخیر، تأخیر بین عملیات‌ها است. می‌توان آن را “زمان انتظار” هم عنوان کرد. حداقل زمان بندی‌ها براساس مشخصات حافظه تنظیم می‌شوند، بنابراین می‌توان جدول سریع‌ترین زمان‌بندی را برای هر نوعDDR  و با هر مشخصه‌ای را یافت.

وقتی به زمان بندی رم نگاه می‌کنیم، آنها معمولاً در قالب عددی نمایش داده می شوند. مانند 16-18-18-38. اعداد کوچک‌تر سریع‌تر هستند. ترتیب اعداد بیان کننده معنی آنها هستند. توضیحات مربوط به هر کدام از این اعداد در ادامه آورده شده است.

شماره اول: CAS Latency (CL)

شناخته شده‌ترین زمان برای حافظه CAS Latency است. مدت زمان پاسخگویی حافظه بهCPU ، CL یا تأخیرCAS است. اما CL را نمی‌توان جداگانه در نظر گرفت. این فرمول زمان‌بندی CL را به نانو ثانیه تبدیل می‌کند که براساس نرخ انتقال RAM است:

(CL/Transfer Rate) x 2000

در نتیجه، حافظه کم سرعت در صورت داشتن CL پایین‌تر، در واقع می‌تواند تاخیر واقعی کمتری داشته باشد.

شماره دوم: TRCD

بخش‌های حافظه (RAM) از یک طراحی مبتنی بر شبکه برای آدرس‌دهی استفاده می‌کنند. تقاطع ردیف‌ها و شماره ستون نشان دهنده یک آدرس حافظه خاص است. تأخیر آدرس ردیف به آدرس ستون (TRCD – Row address to column address delay)، حداقل تأخیر بین وارد کردن یک ردیف جدید در حافظه و شروع دسترسی به ستون‌های درون آن را اندازه گیری می‌کند (به بیان دیگر مدت زمانی که طول می‌کشد حافظه پس از آماده شدن خوانده شود). می‌توان آن را مانند زمانی که حافظه برای رسیدن به آدرس لازم دارد، تصور کرد. مدت زمان دریافت بیت اول از یک ردیف که قبلاً غیرفعال بوده است، TRCD + CL  است.

شماره سوم: TRP

زمان پیش‌شارژ ردیف (TRP – Row Pre charge Time) تأخیر مربوط به باز کردن یک ردیف جدید در حافظه را اندازه‌گیری می‌کند (به بیان دیگر مدت زمانی که طول می‌کشد تا حافظه ردیف جدیدی برای استفاده از داده آماده کند). از نظر فنی، تأخیر بین صدور دستور پیش‌پرداخت برای بیکار کردن (یا بستن) یک ردیف و یک دستور فعال کردن برای باز کردن یک ردیف دیگر را اندازه‌گیری می‌کند. زمان این کار اغلب با شماره دوم یکسان است. عوامل یکسانی بر تأخیر هر دو عمل تأثیر می‌گذارد.

شماره چهارم:  TRAS

زمان فعال شدن ردیف (TRAS – Row Active Time)، حداقل زمان چرخه‌هایی را که باید یک ردیف برای نوشتن صحیح داده‌ها باز بماند را اندازه‌گیری می‌کند (به بیان دیگر حداقل زمان لازم برای فعال بودن یک ردیف برای اطمینان از دسترسی داده ها از آن ردیف). از نظر فنی، تأخیر بین یک دستور فعال در یک ردیف و صدور دستور پیش پرداخت در همان ردیف یا حداقل زمان بین باز و بسته شدن ردیف را اندازه‌گیری می‌کند.

در پایان باید اشاره شود که کنترل کننده حافظه‌ای که حافظه را کنترل می‌کند این زمان‌بندی‌ها را اعمال می‌کند، به این معنی که قابل تغییر هستند (اگر مادربرد اجازه دهد). می‌توان با اورکلاک کردن و تنظیم زمان‌بندی‌های چند چرخه‌ای از حافظه عملکرد آن را بهتر کرد.

اورکلاک حافظه یکی از متداول‌ترین تکنیک‌های اورکلاک سخت‌افزاری است. حافظه سریع‌تر زمان پردازش را برای حافظه کاهش می‌دهد و سرعت ارائه و پاسخگویی سیستم را به طور واقعی بهبود می‌بخشد.

مطالبی که شاید برای شما مفید باشد

قسمت‎های مختلف مادربرد

سرعت ساعت (کلاک) پردازنده چیست؟

چگونه درایورهای گرافیک خود را برای حداکثر کردن عملکرد بازی به روز کنیم