پنجره مدیریت وظایف (Windows Task Manager) ویندوز 10 ابزارهای دقیق نظارت بر کارت گرافیک (GPU) را در خود پنهان کرده است. شما می‌توانید در این پنجره میزان استفاده از GPU در هر برنامه و سیستم را مشاهده کنید. مایکروسافت این اطمینان را به شما می‌دهد که اعداد نشان داده شده در این پنجره دقیق‌تر از عددهای موجود در برنامه‌های دیگر خواهد بود.

این فرآیند چگونه است

این ویژگی‌های GPU در Windows 10 Fall Creators Update که به ویندوز 10 ورژن 1709 نیز معروف است اضافه شده است. اگر از ویندوز 7، 8 یا نسخه قدیمی تر از ویندوز 10 استفاده می‌کنید، باید بدانید که ابزارهای نظارت بر کارت گرافیک را در پنجره مدیریت وظایف خود نمی‌توانید بیابید. در اینجا نحوه بررسی نسخه ویندوز 10 آورده شده است.

ویندوز از ویژگی‌های جدیدتری در نمایشگر درایور ویندوز استفاده می‌کند تا این اطلاعات را مستقیماً از بخش برنامه‌ریز GPU (VidSCH) و بخش مدیریت حافظه ویدئو (VidMm) در هسته گرافیکی WDDM دریافت کند که وظیفه واقعی تخصیص منابع را بر عهده دارند. این کار بدون توجه به اینکه کدام برنامه‌های API برای دسترسی به GPU استفاده می‌شوند، داده‌های بسیار دقیق را نشان می‌دهد. داده‌های مانند: داده های مربوط به Microsoft DirectX ،OpenGL ، Vulkan ، OpenCL ، NVIDIA CUDA ، AMD Mantle  یا هر چیز دیگری.

به همین دلیل است که فقط سیستم‌هایی با GPU سازگار با WDDM 2.0 این اطلاعات را در پنجره مدیریت وظایف نشان می‌دهند. اگر این اطلاعات را نمی‌بینید، GPU سیستم شما احتمالاً از نوعی درایور قدیمی استفاده می‌کند.

با فشار دادن کلیدهای ترکیبی Windows + R و تایپ کردن کلمه dxdiag در کادر مربوطه و سپس فشار دادن دکمه Enter می‌توانید بررسی کنید که درایور GPU شما از کدام نسخه WDDM استفاده می‌کند. برای باز کردن ابزار  DirectX Diagnostic روی برگه Display کلیک کنید. در سمت راست به گزینهDriver Model  در بخش Drivers نگاه کنید. اگر درایور WDDM 2.x را در اینجا مشاهده کردید، سیستم شما سازگار است. اگر درایور WDDM 1.x را در اینجا مشاهده می‌کنید،GPU  شما سازگار نیست.

نحوه مشاهده میزان استفاده یک برنامه از کارت گرافیک (GPU)

این اطلاعات در پنجره مدیریت وظایف در دسترس است، اگرچه به طور پیش فرض پنهان است. برای دسترسی به آن، با کلیک راست بر روی هر فضای خالی در نوار وظیفه خود و انتخاب گزینه مدیریت وظایف (Task Manager) یا فشار دادن کلیدهای ترکیبی Ctrl + Shift + Esc در صفحه کلید، پنجره مدیریت وظایف را باز کنید.

در صورت مشاهده نمای ساده و استاندارد، روی گزینه جزئیات بیشتر (More Details) در پایین پنجره کلیک کنید.

در نمای کامل پنجره مدیریت وظایف، در برگه فرآیندها (Process) روی هر سر ستونی که می‌خواهید کلیک راست کنید. سپس گزینه GPU را فعال کنید. این کار یک ستون GPU اضافه می‌کند که به شما امکان می‌دهد تا درصد استفاده هر برنامه از GPU را به راحتی مشاهده کنید.

همچنین می‌توانید گزینه GPU Engine را فعال کنید تا ببینید برنامه از کدام موتور GPU استفاده می‌کند.

میزان کل استفاده از پردازنده گرافیکی با توجه به تمام برنامه‌های موجود در سیستم شما در بالای ستون GPU نشان داده می‌شود. بر روی ستون GPU کلیک کنید تا لیست مرتب شود.سپس می‌توانید مشاهده کنید که کدام برنامه‌ها بیشتر از GPU شما در حال حاضر استفاده می‌کنند.

این عدد در ستون GPU بالاترین حجم استفاده کاربردی است که برنامه در همه موتورها دارد. به عنوان مثال، اگر برنامه‌ای از 50% موتور سه بعدی GPU و 2% موتور رمزگشایی ویدیوی GPU استفاده می‌کند، فقط می‌بینید که عدد 50% در زیر ستون GPU آن برنامه نشان داده شده است.

ستون GPU Engine نمایش می‌دهد که کدام برنامه در حال استفاده از آن است. این به شما نشان می‌دهد که یک برنامه کاربردی از کدام GPU  فیزیکی و همچنین از کدام موتور استفاده می‌کند. مثلاً از موتور سه بعدی استفاده می‌کند یا از موتور رمزگشایی ویدیو. با بررسی برگه عملکرد می‌توانید مشخص کنید که کدام GPU با شماره خاصی مطابقت دارد. در بخش بعدی در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

نحوه مشاهده استفاده از حافظه ویدیویی یک برنامه

اگر کنجکاو هستید که یک برنامه از چه میزان حافظه ویدئویی استفاده می‌کند، باید به بخش جزئیات درپنجره مدیریت وظایف بروید. در سربرگ جزئیات (Details)، روی هر سر ستون کلیک راست کرده و گزینه Select Columns را کلیک کنید. به پایین بروید و ستون هایGPU ،GPU Engine ، Dedicated GPU Memory  و Shared GPU Memory را فعال کنید. دو مورد اول در زبانه Processes  نیز موجود است، اما دو گزینه حافظه اخیر فقط در قسمت Details موجود است.

ستون حافظه اختصاصی GPU نشان می‌دهد که یک برنامه در GPU شما چه مقدار حافظه استفاده می‌کند. اگر کامپیوتر شخصی شما دارای کارت گرافیک NVIDIA یا AMD جداگانه است، این میزان برنامه از VRAM آن (یعنی حافظه فیزیکی کارت گرافیک شما) استفاده می‌کند. اگر گرافیک یکپارچه دارید، بخشی از RAM معمولی سیستم شما منحصراً برای سخت افزار گرافیک شما اختصاص داده شده است. این بخش به شما نشان می‌دهد که برنامه از چه مقدار حافظه ذخیره شده استفاده می‌کند.

ویندوز همچنین به برنامه‌ها اجازه می‌دهد برخی از داده‌ها را در حافظه DRAM معمولی سیستم ذخیره کنند. ستون Shared GPU Memory نشان می‌دهد که برنامه در حال حاضر چه مقدار حافظه را برای ویژگی‌های ویدئویی از حافظه RAM سیستم کامپیوتر اشتغال کرده است.

می‌توانید روی هر یک از ستون‌ها کلیک کنید تا براساس نیاز شما آنها مرتب شوند. سپس ببینید کدام برنامه از بیشترین منابع استفاده می‌کند. به عنوان مثال، برای مشاهده برنامه‌های کاربردی با استفاده از بیشترین حافظه ویدئویی درGPU ، روی ستون اختصاصی GPU Memory کلیک کنید.

نحوه نظارت بر مصرف کلی کارت گرافیک (GPU)

برای نظارت بر آمار کلی استفاده از منابعGPU یا کارت گرافیک، روی برگه عملکرد کلیک کنید و گزینه GPU را در نوار کناری جستجو کنید. برای دیدن آن باید به پایین پنجره بروید. اگر کامپیوتر شما چندین کارت گرافیک دارد، چندین گزینه GPU را در اینجا مشاهده خواهید کرد.

اگر چندین پردازنده گرافیکی پیوند داده شده (لینک شده) دارید یا از ویژگی‌هایی مانند NVIDIA SLI  یا AMD Crossfire استفاده می‌کنید، می‌توانید آنها را با اضافه شدن یک نشانه مانند (Link #) به نامشان شناسایی کنید.

به عنوان مثال، در تصویر زیر، این سیستم دارای سه پردازنده گرافیکی است. یک GPU گرافیکی یکپارچه اینتل به نام GPU 0 است. GPU 1 و GPU 2 که کارت‌های گرافیک NVIDIA GeForce هستند که با استفاده از NVIDIA SLI به یکدیگر متصل شده‌اند. متن پیوند (Link 0) بدان معنی است که هر دو بخشی از پیوند صفر (0) هستند.

ویندوز در اینجا استفاده از GPU را در زمان واقعی نشان می‌دهد. به طور پیش فرض، مدیریت وظایف سعی می‌کند حالت چهار موتور را با توجه به آنچه در سیستم شما می‌گذرد، با بهترین حالت نمایش دهد. بسته به اینکه مثلاً بازی‌های سه بعدی بازی می‌کنید یا ویدیوها را رمزگذاری می‌کنید، نمودارهای مختلفی در اینجا خواهید دید. با این حال، می‌توانید روی هر یک از نام‌های موجود در بالای نمودار کلیک کرده و هر یک از موتورهای موجود را انتخاب کنید تا آنچه که ظاهر می‌شود را انتخاب کنید.

نام GPU شما نیز در نوار کناری و بالای این پنجره ظاهر می‌شود و به راحتی می‌توانید بررسی کنید که کدام سخت افزار گرافیکی بر روی کامپیوتر شما نصب است.

همچنین نمودارهای استفاده از حافظه GPU اختصاصی و مشترک را مشاهده خواهید کرد. نمودار استفاده از حافظه اختصاصی GPU به میزان استفاده از حافظه اختصاصی کارت گرافیک اشاره دارد. در یک GPU گسسته، این همان میزان حافظه موجود در کارت گرافیک است. برای گرافیک یکپارچه، در واقع مقدار حافظه سیستمی که برای گرافیک اختصاص داده شده را نشان می‌دهد.  

استفاده از حافظه GPU مشترک به میزان زیادی از حافظه کلی سیستم کم می‌کند و از آن برای کارهای کارت گرافیک استفاده می‌شود. از این حافظه می‌توان برای کارهای عادی سیستم یا کارهای ویدئویی استفاده کرد.

در پایین پنجره، اطلاعاتی مانند شماره نسخه درایور ویدئویی که نصب کرده‌اید، داده‌هایی که درایور ویدئو ایجاد کرده است و مکان فیزیکی GPU در سیستم را مشاهده خواهید کرد.

اگر می‌خواهید این اطلاعات را در پنجره کوچکتری مشاهده کنید که نگهداری آن بر روی صفحه آسان‌تر باشد، در جایی از نمای GPU دوبار کلیک کنید یا در هر قسمت از آن کلیک راست کرده و گزینه نمایش خلاصه نمودار (Graph Summary View) را انتخاب کنید. می‌توانید پنجره را با دوبار کلیک بر روی پنجره یا کلیک راست بر روی آن و برداشتن تیک گزینه نمایش خلاصه نمودار پنجره را به حالت اولیه خود بازگردانید. 

همچنین می‌توانید روی یک نمودار کلیک راست کرده و گزینه Change Graph To> Single Engine  را انتخاب کنید تا فقط یک نمودار از موتور GPU در بالای نمودارهای استفاده از حافظه قابل مشاهده باشد.  

برای اینکه این پنجره همیشه در صفحه شما قابل مشاهده باشد، روی گزینه Options > Always on top کلیک کنید.

یک بار دیگر در داخل صفحه GPU دوبار کلیک کنید و حداقل یک پنجره شناور خواهید داشت. شما می‌توانید آن را در هر مکانی که می‌خواهید روی صفحه قرار دهید.

برای کسب اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر در مورد نحوه کارکرد این ویژگی‌ها و اطلاعاتی که در اینجا در مورد نظارت بر میزان استفاده از کارت گرافیک مطرح شد، می‌توانید به وبلاگ Microsoft مراجعه کنید.

مطالبی که شاید برای شما مفید باشد

اختلاف بین رم SDRAM و رم‌های DDR

آیا مهم است که کدام یک از تولیدکنندگان کارت گرافیک را انتخاب می‌کنید؟

باینری چیست و چرا کامپیوترها از آن استفاده می‌کنند