انواع مادربرد براساس سوکت CPU - سایت تکنولوژی و کامپیوتر

سوکت CPU چیست؟

سوکت CPU در مادربرد بخشی از مادربرد است که پردازنده (CPU) بر روی آن قرار می‎گیرد. از این طریق پردازنده می‌تواند با دیگر بخش‌های کامپیوتر ارتباط برقرار کند. آنها علاوه بر برقراری ارتباط با دیگر اجزاء کامپیوتر مسئول برق‌سانی به پردازنده هم هستند.

در گذشته پردازنده‎ها مانند رم‎های امروزی به وسیله اسلات PCI به مادربرد متصل می‎شدند. اما امروزه سوکت CPU به صورت تخت بر روی مادربردها نصب می شوند. جنس سوکت از پلاستیک است و داخل آن پر از پین‎های است که وظیفه اتصال به پین‎های پردازنده را بر عهده دارند. جهت قرارگیری بهتر پردازنده در جای خود از یک اهرم استفاده می‌شود.

نشان دهنده یک مدل از CPU است که به صورت کارتی به مادربرد متصل شده است

دسته‎بندی سوکت‎ها براساس آرایش پین‌ها

در طی سالیان گذشته شاهد ارائه انواع سوکت‎ها به بازار مصرف بوده‎ایم. اما در حال حاضر بیشتر از نوع سوکت‎های PGA، LGA و BGA استفاده می‎شود. تصویر پایین پردازنده‎های این سوکت‎ها را نمایش می‎دهد.

نشان دهنده سه مدل مختلف اتصال پردازنده به مادربرد است

سوکت LGA

در این نوع سطح سوکت دارای مجموعه از پین‎ها است و در عین حال قسمت زیرین پردازنده هم دارای حفره‎های است. هنگام قرار گرفتن پردازنده بر روی سوکت پین‎های آن درون حفره‎های پردازنده قرار می‎گیرد و باعث ارتباط پردازنده با مادربرد می‌شود.

سوکت PGA

این نوع دقیقا برعکس مدل قبلی (LGA) دارای تعداد مشخصی حفره است و در قسمت زیرین پردازنده‎هایی که برای این نوع از سوکت‎ها طراحی شده‎اند تعداد مشخصی پین وجود دارد. هنگام قرارگیری پردازنده بر روی سوکت، پین‎های پردازنده به داخل حفر‌ه‎های سوکت فرو می‎روند و باعث ایجاد ارتباط می‌شوند.

در رایانه‌های مدرن امروزی، پردازنده‎های اینتل از نوع LGA استفاده می‌کند. در مقابل، پردازنده‌های ساخت AMD با نوع PGA سازگار هستند.

سوکت BGA

در این نوع از سوکت‎ها پردازنده در هنگام تولید به طور دائمی به مادربرد متصل می‎شوند. به همین دلیل دیگر امکان به روزرسانی پردازنده وجود ندارد. استفاده از این نوع سوکت‎ها باعث کاهش هزینه می‎شود اما نمی‌توان پردازنده‎هایی که از این نوع استفاده می‎کنند را با پردازنده‎هایی که از مدل‎های قبلی (LGA و PGA) استفاده می‎کنند مقایسه کرد.

اهمیت شناخت سوکت‎ها

آیا هر نوع پردازنده‎ای که از نوع LGA یا PGA استفاده می‌کند با مادربردهایی که دارای همان نوع سوکت هستند سازگار است یا نه؟ خیر. دلیل آن هم وجود گونه‎های مختلفی از این نوع آرایش سوکت‎ها است. شرکت اینتل برای نام‎گذاری سوکت‎هایش از تعداد پین‎های موجود بر روی سوکت استفاده می‎کند. به عنوان مثال سوکت‎های LGA 1366 دارای 1366 پین است. هر پردازنده‌ای که دارای 1366 پین باشد فقط و فقط با سوکتی سازگار است که آن هم دارای 1366 پین باشد.

گاهی اوقات این اعداد در دو مدل پردازنده بسیار به هم نزدیک است مانند LGA 1155 و LGA 1156 . در این شریط هم باید دقت شود که سوکتی با آنها سازگاری دارد که دقیقا همان تعداد پین را داشته باشد و نمی‎توان یک مدل از این پردازنده‎ها را بر روی سوکت دیگری نصب کرد. خبر خوشحال کننده این است که شرکت اینتل به طور معمول از یک نوع سوکت برای چندین نسل از پردازنده‎هایش استفاده می‎کند.

روش AMD اندکی متفاوت‎تر از اینتل است و این شرکت برای نام‎گذاری سوکت‎های پردازنده‎های خودش از تعداد پین‎ها استفاده نمی‎کند. برای مثال می‎توان به سوکت‎های FM1، FS1 و AM3 اشاره کرد. مسئله سازگاری پردازنده‎های AMD با سوکت‎ها همانند پردازنده‎های اینتل است. این شرکت گاهی ضمن حفظ سازگاری پردازنده دست به ارتقاء سوکت‎های خود می‎زند که در این حالت از علامت «+» استفاده می‎کند. سوکت‎های AM2+ و AM3+ نمونه‎هایی از این نوع سوکت‎های ارتقاء یافته هستند.

نکته بسیار مهم که در اینجا باید به آن اشاره کرد این است که نمی‎توان پردازنده‎های اینتل یا AMD را بر روی سوکتی قرار داد که سازگار با آن دیگری است. یعنی اگر سوکتی سازگار با پردازنده‎ اینتل باشد نمی‎توان بر روی آن پردازنده AMD قرار داد.

نسل‎های مختلف سوکت پردازنده‌های اینتل و AMD

جهت خلاصه‎گویی در این بخش تنها جدول کاملی از انواع سوکت‎ها از سال 2010 تا 2020 آورده شده است. با مطالعه آن به مطالب بسیار زیاد و مهمی دست خواهید یافت. شما می‌توانید از این جدول برای انتخاب مادربرد و پردازنده‎ای که با هم سازگار هستند استفاده کنید.