چیپست یا تراشه مادربرد وظیفه هماهنگسازی و مدیریت اطلاعات، بین پردازنده و سایر قطعاتی که به مادربرد متصل هستند را برعهده دارد.
در کامپیوترهای قدیمی، مادربردها از تعداد بسیار زیادی از مدارات مجتمع (IC) یا چیپ (تراشه)، جدا از هم تشکیل شده بودند. در این مادربردها برای هر یک از اجزاء سیستم یک یا چند تراشه یا چیپ (Chip) مورد نیاز بود. مثلا برای موس، کیبورد، کارت گرافیک، کارت صدا و قسمتهای دیگر احتیاج به یک چیپ جداگانه بود. استفاده از تعداد زیاد چیپ باعث بینظمی و کاهش شدید کارایی برد اصلی میشد. با گذشت زمان محققان تصمیم گرفتند تا این چیپها را یکدست کنند. این کار باعث به وجود آمدن چیپستها شد. استفاده از چیپستها باعث منظمتر شدن مادربردها و در عین حال افزایش کارایی آنها شد.
چیپست پل شمالی و چیپست پل جنوبی مادربرد
مادربردهای امروزی دارای دو نوع چیپست هستند، چیپست پل شمالی (Northbridge) و چیپست پل جنوبی (Southbridge).
چیپست پل شمالی وظیفه برقراری ارتباط بین پردازنده و اجزائی مانند رم (RAM) و کارت گرافیک (پورت AGP و اسلات PCI-e) را برعهده دارد. چیپست پل جنوبی وظیفه ارتباط بین پردازنده و اجزائی مانند اسلاتهای PCI، کانکتورهای SATA و IDE، درگاههای USB، کارت شبکه، پورتهای ورودی و خروجی را بر عهده دارد.
نکته مهم در مورد چیپست پل جنوبی این است که این چیپست برای ارتباط با CPU باید اول به چیپست پل شمالی متصل شود و به واسطه این چیپست به CPU متصل بشود (طبق دیاگرام پایین).
اوایل چیپست پل شمالی در کنار CPU قرار داشت و این موضوع گاهی باعث کند شدن سرعت کامپیوتر میشد. کند کار کردن کامپیوتر باعث شد که کارشناسان برای بر طرف کردن این مشکل و افزایش سرعت CPU محل قرارگیری چیپست پل شمالی را تغییر دهند. آنها تصمیم گرفتند که آنرا داخل محفظه خود CPU قرار بدهند.
در ادامه روند پیشرفت تکنولوژی طراحی چیپستها هم پیشرفت کردند. چیپستهای پل شمالی و پل جنوبی ارتقاء پیدا کردند. این ارتقاء به طور پیوسته ادامه پیدا کرد تا به چیپستهای امروزی رسید که جای خود را به یک چیپست واحد پیشرفتهتر دادهاند. بسیاری از اجزاء کامپیوتر مثل حافظه و کارت گرافیک حالا با این چیپ یکپارچه شدهاند و مستقیما تحت کنترل CPU اداره میشوند. اولویتهای بالاتر و مهمتر واحد کنترل به CPU منتقل شدند و سایر وظایف باقیمانده بر عهده یک چیپ مانند پل جنوبی قرار داده شده است (مطابق دیاگرام پایین).
با توجه به تمامی موارد گفته شده باید بیان کرد که چیپستها مشخص میکنند که یک مادربرد میتواند از چه سخت افزاری استفاده بکند. در نتیجه در هنگام ارتقاء سیستم باید به مدل چیپست توجه ویژه شود. اما برای کسانی که با مباحث سختافزاری آشنایی ندارند خبر خوشحال کننده این است که هنگام ارتقاء سیستم خود فقط کافی است به دفترچه راهنمایی مادربرد مراجعه کنند و آن را مطالعه کنند. با مطالعه این دفترچه به راحتی میتوان متوجه شد که مادربرد از چه مدل CPU، RAM و کارت گرافیک و غیره پشتیبانی میکند.
مطالبی که شاید برای شما مفید باشد
تاخیر زمانی یا CL در حافظه به چه معنا است؟
چگونگی بررسی نوع و سرعت پردازنده موجود بر روی کامپیوتر
